Tarım ve Orman Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü, Genel Müdür Yardımcısı Selman Ayaz, pandemi sürecinde talep artışı olan takviye edici gıdalarla ilgili denetimleri arttırdıklarını belirterek, “Amacımız, tüketicileri en üst düzeyde korumak. Özellikle takviye edici gıdalarda bütün analizi yapabiliyoruz, her türlü önlemi almış durumdayız. Cezaları daha caydırıcı hale getirdik. Para cezalarını arttırdık, hapis cezası ile faaliyetten men cezası getirdik. Piyasadaki kötü oyuncular temizlendi.” dedi.
Gıda Takviyesi ve Beslenme Derneği (GTBD), takviye edici gıdaların ABD ve Türkiye’deki üretim ve denetimi konusunda çevirim içi seminer düzenledi. GTBD Başkanı Samet Serttaş’ın moderatörlüğünde yapılan seminere ABD FDA Gıda Takviyesi Programı eski Direktörü Dr. Bill Frankos da katıldı.
Ayaz, takviye edici gıdaların denetimi konusunda bakanlık olarak yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. Bilim insanlarından ve iki bakanlık temsilcilerinden oluşan 15 kişilik Takviye Edici Gıda Komisyonunun bugüne kadar 105 toplantı yaptığını, bu toplantılarda 8 bin 228’i yerli, 2 bin 799’u ithal olmak üzere 11 bin 27 ürüne onay verdiğini anlatan Ayaz, şunları söyledi:
“Komisyon, tamamen bilimsel, AB müktesebatı ve uluslararası kabullere dayanan bilimsel yöntemlerle çalışıyor. Bu bilgilerin tamamı kayıtlarımızda mevcut. Tüketiciler hangi takviye edici gıdaların onaylı olduğunu, firmanın adını ve markası ile beraber her türlü bilgiye internet sitesinden erişebilirler. Piyasadaki bütün ürünlerin şeceresini biliyoruz. Amacımız, tüketicileri en üst düzeyde korumak. Özellikle takviye edici gıdalarda bütün analizi yapabiliyoruz. Her türlü önlemi almış durumdayız. 2021 yılında yayınladığımız 7255 sayılı kanunla cezaları daha caydırıcı hale getirdik. Para cezalarını arttırdık, hapis cezası ile faaliyetten men cezası getirdik. Piyasadaki kötü oyuncular temizlendi. Mevzuat, yaşayan bir süreç. Yeni bir çalışma yapıyoruz. Tedbirleri daha da sıkılaştırmayı düşünüyoruz. Yakın bir zamanda bu çalışmayı da tamamlayacağız.”
Bakanlığın denetimler konusunda güçlü bir alt yapıya, uzman kadroya ve etkin laboratuvarlara sahip olduğunun altını çizen Ayaz, 7 bin 300 gıda kontrol görevlisi, 41 kamu laboratuvarı ve 102 Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı ile çalıştıkları bilgisini paylaştı. Gıda güvenliği konusunda bir üründen sadece son aşamada numune alıp değerlendirme yapmadıklarını, tarladan ve çiftlikten sofraya kadar her aşamada denetimler yaptıklarını vurgulayan Ayaz, “2020 yılında 1 milyon 350 bin denetim gerçekleştirdik. Takviye edici gıdalar için son derece önemli ve kapsamlı düzenlemeler var.” ifadelerini kullandı.
Bütün takviye edici gıdalara piyasaya çıkmadan önce bakanlıktan onay alma şartı getirilmiş olduğu hatırlatan Ayaz, bu uygulamanın da dünyada bir ilk niteliğinde olduğuna işaret etti. Ayaz, şu bilgileri paylaştı:
“Bakanlık olarak 8 grupta listeleme çalışması yapıyoruz. Bu ürünlerde kullanılan bitkilerle ilgili bilimsel çalışmalar yapıyoruz. Gıda ve takviye edici gıdalarda kullanılması uygun olan bitkilerin listesini çıkarıyoruz. Bugüne kadar 600 civarında bitkinin bu ürünlerde kullanılabileceği öngörüldü. Takviye edici gıdaların piyasaya çıkmadan önce bakanlıktan onay almaları gerekiyor. Bunun için bilim insanlarından oluşan 15 kişilik bir komisyon kuruldu. Takviye edici gıdaların normal gıdalardan farklı yönleri var. Burada da etiketleme kuralları devreye giriyor. Üründe kullanılan etken maddelerden en az birisinin etiketlemede belirtilmesi gerekiyor. Bileşenler listesi ile günlük porsiyon miktarının da mutlaka olması gerekiyor. Takviye edici gıdaları ülke olarak üç gruba ayırıyoruz. 2-4 yaş, 4-10 yaş ve 11 yaş ve üzeri. Bu bilgilerle beraber 6 rakamdan oluşan onay numarası, onay tarihi ve diğer uyarıcı bilgilerin de etiketlemede belirtilmesi gerekiyor.”
ABD FDA Gıda Takviyesi Programı eski Direktörü Dr. Bill Frankos ise, bu ürünlerin ABD’de üretim ve denetim süreçleri hakkında bilgi verdi.