Gıda Takviyesi ve Beslenme Derneği olarak, 2022 yılı Temmuz ayında XSights iş birliği ile, “Gıda Takviyesi Kullanımı ve Beslenme Alışkanlıkları Ölçümü” araştırmasının 6.sını yaptık.
Peki araştırma, tüketicilerin beslenme alışkanlıkları hakkında neler söylüyor?
Araştırmaya göre, katılımcılara “gıda takviyesi” denilince aklına ilk gelen sorulduğunda, en üst sırada vitaminler geldi. Bu vitaminlerin en çok B12 (%59), C vitamini (%44) ve D vitamini (%39) olduğu görüldü.
Gıda Takviyesi ve Beslenme Derneği (GTBD), kamuoyunun gıda takviyesi kullanımını ve beslenme alışkanlıklarını tespit etmek ve kamuoyunun konuya ilişkin bilgi seviyesi ve algısını ölçmek amacıyla Türkiye’yi temsilen 12 ilde anket çalışması yaptı. İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Bursa, Erzurum, Gaziantep, Kayseri, Malatya, Samsun, Trabzon ve Edirne’de yapılan çalışmanın sonuçları rapor haline getirildi.
Ara öğünlerde meyve yine ilk sırada
Buna göre, katılımcıların çoğunluğu (%59) sağlıklı + kesinlikle sağlıklı beslenme şekline sahip olduğunu belirtirken, 1 ve 2. dönemlere göre sağlıklı beslenen katılımcı oranı arttı. Genç yaştaki katılımcıların sağlıklı beslenme oranının, ileri yaştaki katılımcılara göre düşük olduğu gözlemlendi. 55 ve üzeri yaştaki katılımcıların (%81) organik sebze, meyve tüketimi diğer yaştaki katılımcılara göre anlamlı derecede daha yüksek olduğu görüldü.
Bu dönem görüşme yapılan katılımcıların, %68’i 3 ana öğün beslenme düzenleri olduğunu belirtirken, ara öğün yapan katılımcıların oranı ise %69. Ara öğün yapanların en çok tükettiği yiyecekler ise sırasıyla meyve (%30), kuru yemiş (%25) ve tatlı/tuzlu paketli atıştırmalıklar (%27) oldu. Katılımcıların tükettiği gıdalarda en çok dikkat ettiği kriter ise organik olması, katkı maddesi içermemesi ve helal gıda olması. 18-24 yaşındaki katılımcıların ise vegan içeriklere dikkat etme oranı diğer yaştaki katılımcılara göre anlamlı derecede yüksek.
Gıda takviyesi kullanımında artış
Katılımcıların %83’ünün son 3 ay içinde gıda takviyesi kullandığı belirlendi. İleri yaştaki katılımcılar genç yaşlara oranla daha çok gıda takviyesi kullanırken, 3 döneme göre (%60) gıda takviye kullanım oranındaki artış da dikkat çekici bulundu. Katılımcıların %27’si B12 vitamini, %24’ü D vitamini, %17’si multivitamin ve %17’sinin C vitamini kullanıldığı belirtildi.
Gıda takviyesi kullanan katılımcılar, genel olarak sağlığa faydaları olduğu için (%52) kullandıklarını ifade ederken, katılımcıların her 10’undan 9’u kullandığı gıda takviyesinin fonksiyonel faydası olduğunu bildiğini ifade etti. 3 döneme göre, bağışıklık sistemini güçlendirme için kullanma oranı ise belirgin düşüş sergilemekte.
Gıda takviyesi kullanmadığını belirten katılımcıların en çok öne sürdüğü sebep, “Gıdalardan vücudumun ihtiyacı olan besinleri aldığımı düşünüyorum.” ifadesiyken (%25), fiyatların çok yüksek olmasının da kadınlarda erkeklere göre anlamlı olarak daha yüksek bir kullanmama sebebi olduğu ortaya çıktı.
Doktor tavsiyesiyle gıda takviyesi kullanımı ilk sırada
Katılımcıların %61’i gıda takviyesi alanında en çok doktorlardan tavsiye aldığı belirtti. Diyetisyenler de en çok tavsiye alınan diğer sağlık çalışanları (%50) olarak ikinci sırada yer aldı.
Söz konusu takviyelerin en sık satın alım noktaları önceki dönemlerde olduğu gibi yine eczaneler oldu (%83).
Gıda takviyelerine güvende artış
Katılımcıların genel olarak gıda takviye ürünlerini güvenilir bulma oranının %89 olduğu belirlendi. Ortalaması 4,1 olan genel güven duyma oranı, geçen dönemlere göre oldukça yüksek. Geçen döneme göre artışın %32 olduğu belirtildi.
Gıda takviyesi kullanımında uzman tavsiyesi ilk sırada
Katılımcıların gıda takviyesinde en çok dikkat ettiği kriterin uzman tavsiyesi (%59) olduğu görüldü. Bunu sırasıyla doğal içerikli olması (%38), katkı maddesi içermemesi (%35), ve bilinen /köklü bir marka tarafından üretilmesi (%27) izledi.
Diyetisyene gitme oranında artış
Bu dönem katılımcıların diyetisyene gitme oranı diğer dönem yanıtlarına göre artış gösterdi. Katılımcıların %31’i, en çok sosyal medyada diyetisyen ya da beslenme uzmanlarını takip ederek, sağlıklı beslenme davranışı geliştirdi.
Sağlık/spor uygulaması kullanımı düşüşte
Geçen dönemlere bakıldığında, katılımcıların sosyal medya kullanım alanları tüm mecralarda düşüş gösterdi. Sağlık/spor uygulaması kullanan katılımcı oranı da geçmiş dönemlere göre düşüşte. Bu dönemde en yüksek oranda kullanılan uygulamalar ise adımsayar (%70).
Aksiyon Önerileri
Araştırma kapsamında aksiyon önerileri de belirlendi. Buna göre, gıda takviyesi kullanımında kararı etkileyen güven unsuru daha ön plana çıktığı için TV programlarında uzmanlarca (Eczacı, doktor, diyetisyen) bilgilendirmelere devam edilmesi, ürünlerin etiket bilgileri ve kullanım amaçları konularındaki mevcut yürütmeliklere dair çalışmaların devam etmesi ve bilgilendirici nitelikteki tanıtım materyallerinin belirlenen kurallar dâhilinde eczane, hekim ve diyetisyen bazında yayılması önerildi.